موجب افزایش تقاضای بیمه بیکاری
زنگ خطر بیکاری پیش از کرونا نیز به صدا درآمده بود. تحریم و کرونا دو تیغ بر گلوی اقتصاد ایران در آخرین سال دولت دوازدهم می‌رود که آمار بیکاری را به صدر این سال‌ها بنشاند. به گفته مدیرکل حمایت از مشاغل و بیمه بیکاری حدود 820 هزار 930 نفر تا کنون در سامانه بیکاری ثبت نام کرده‌اند و از این میان 687 هزار و 911 نفر مشمول بیمه بیکاری شدند. پیش از این وزارت کار 260 هزار مستمری بگیر بیمه بیکاری داشته است. به گفته استاندار تهران تا کنون فقط در این استان 149 هزار نفر برای دریافت بیمه بیکاری ثبت نام کرده‌اند.
البته این مقرری به کسانی تعلق می‌گیرد که مشمول کسانی قانون کار، قانون تأمین اجتماعی و قانون بیمه بیکاری هستند. یعنی آن دسته که کارفرما در لیست بیمه دی ماه 98 واریزی برایشان داشته است. پیدا است که آن دسته از کارکنانی که بیمه در این ماه برایشان واریز نشده است مشمول دریافت بیمه بیکاری نخواهند بود و رقم درنظر گرفته شده توسط ستاد مبارزه با کرونا را دریافت نخواهند کرد. وزارت کار و امور اجتماعی سامانه‌ای را برای این کار در نظر گرفته است که متقاضیان دریافت می‌توانند با در دست داشتن کدملی، کدبیمه و کد کارگاه ثبت نام کرده و مراحل اداری را طی کنند.
بیشتر بخوانید:
بیمه بیکاری و کرونا، برنامه دولت چیست؟
آنان که بیمه نبودند
شمار زیادی از بیکارشدگان به بنگاه‌ها و کسب‌وکارهای کوچک و بنگاه‌ها و کارگاه‌های زیر پنج نفر کار می‌کردند. بنگاه‌هایی که بعضاً به ثبت رسمی هم نرسیده‌اند. بسیاری از آنها در نظام اقتصادی ایران در زمره کارگران بدون قرارداد هستند و درنتیجه از دریافت حقوق و مزایای بیمه بیکاری محروم خواهند شد. البته حسن روحانی، ریاست جمهوری اعلام کرده است که مبلغ 5 میلیارد تومان را به افرادی که فاقد بیمه بیکاری بودند را اختصاص داده است و این افراد در چهار نوبت یارانه‌هایی را نسبت به جمعیت خانوار از 200 تا 600 هزار تومان دریافت خواهند کرد.
علاوه بر این با هشدار مجلس کمک معیشتی 75 هزار میلیارد تومانی نیز به اقشار کم درآمد اختصاص یافته است که به صورت وام در دو بخش پرداخت می‌شود. همچنین 10 رده شغلی از حدود 52 هزار میلیارد تومان و یارانه بگیران از 23 هزار میلیارد تومان تسهیلات برخوردار می‌شوند. وام یک میلیون تومانی یارانه بگیران با سود 12 درصد که فارغ از شاغل یا بیکار بودن به فرد تعلق می‌گیرد نیز به صورت قرض الحسنه پرداخت خواهد شد. دوره بازپرداخت وام 30 ماهه یا هرماه 35 هزار تومان است.
موج تازه بیکاران
بر اساس ارزیابی‌ها وزارت کار و امور اجتماعی در دروان کرونا 20 درصد نیروی کار مشاغل خود را از دست دادند. بر اساس ارزیابی‌ها و مدل‌های دانشگاه امام صادق نیز 65 درصد از بنگاه‌های اقتصادی ایران کاهش تولید داشته‌اند. بر این اساس تنها 4 درصد از بنگاه‌ها با افزایش تولید روبرو بوده‌اند. این در شرایطی است که زمستان سال گذشته نرخ بیکاری 10.6 بوده است. این به معنی افزایش دو برابری خیل بیکاران در جامعه و کاهش سوددهی و درآمد دیگر بنگاه‌ها اقتصادی کشور است.
در چنین وضعیتی تورم 40 درصدی طبق پیش‌بینی بانک مرکزی و رشد اقتصادی منفی 6 درصد طبق پیش‌بینی مرکز پژوهش‌های مجلس، سال سختی را برای قشر حقوق بگیر نوید می‌دهد. به گفته علی ربیعی سخنگوی دولت 3 میلیون شغل رسمی و 4 میلیون شغل غیررسمی با کاهش دستمزد روبرو هستند و یک میلیون و 500 هزار کارگاه نیز تعطیل شده‌اند. جدول زیر تعداد شغل‌های از دست رفته را بر اساس گروه‌های شغلی نشان می‌دهد.
در شرایطی که قیمت نفت در پایین‌ترین میزان خود است و در فروش همین نفت نیز ایران با مشکلاتی چون تحریم روبرو است. به نظر می‌رسد ویروس کرونا و بیماری کووید 19 نیز بر اقتصاد نیمه جان ایران افتاده است که رمق باقی مانده را بکشد. در این میان نوشداری بعد از مرگ سهراب توجه دوباره دولتیان است به بخش خصوصی اصیل که در سال‌های اخیر با انواع مشکلات و سنگ‌اندازی‌ها روبرو بوده است. آن بخش باقیمانده نیز تنها با نگاه به تورم سالیانه توانسته است گلیم خود را از آب بیرون بکشد.
54 رده شغلی در بحران
طبق اعلام وزارت کار بحران کرونا موجب شده است دست کم 54 رسته فعالیت با حدود 4.8 میلیون کارکن و یک میلیون کارگاه بیکار شوند. به گفته هوشیار فقیهی، معاون اقتصادی و برنامه‌ریزی اتاق اصناف ایران دو میلیون و 600 هزار شغل نیز تحت‌تأثیر همه‌گیری این ویروس قرار گرفتند. به اعتقاد فقیهی احتمال دارد یک میلیون و 600 هزار شغل فقط در واحدهای صنفی بیکار شوند. کرونا بیشترین تأثیر خود را بر روی بخش خدمات گذاشته است که 52 درصد کل شاغلان ایران در آن مشغول به کار هستند. این بخش 40 تا 50 درصد کل تولید ناخالص داخلی ایران را داراست.
