راه خروجی تورم
سال 98 سال بدی برای قشر متوسط و پایین ایران بود. سالی که تورم نقطه به نقطه در اردیبهشت ماه آن سال به 60 درصد رسید و در تمام طول سال تورم از 28 درصد پایین‌تر نیامد. رشد قیمت ارز و افزایش سه برابر قیمت بنزین مانند مانند دو سنگ آسیاب ته مانده رمق قشر متوسط را هم کشیدند. تورم این مالیات قشر بالا از اقشار پایین بالا رفت و حقوق‌ها ثابت ماند و تحریم‌ها و کاهش فروش نفت رکود درازدامنی را به اقتصاد تحمیل کرد.
این همه در جهانی است که از میان 205 کشور به رسمیت شناخته شده جهان تنها هفت کشور تورم بالای 25 درصد دارند و ایران نیز یکی از آنها است. این کشورها به ترتیب از کم به زیاد عبارتند از: سودان شمالی، ایران، آرژانتین، کره شمالی، سودان جنوبی، زیمبابوه و ونزوئلا. در میان این کشورها زیمبابوه با 766 درصد و ونزوئلا با 2431 درصد تورم در بحران عمیق قرار دارند و پول ملی این کشورها تقریباً ارزش خود را از دست داده است.
بیشتر بخوانید:
هفت راهکار برای کسب‌وکارها در روزهای کرونایی
کرونا و بازگشت به فعالیت روزمره
البته باید بیفزاییم که خودرو و مسکن در بیشتری این کشورها کالای سرمایه‌ای به شمار نمی‌رود ولی در کشور عزیزمان بیشتری بار هزینه‌ای و تورمی را به خانوارها تحمیل می‌کنند. حال سوال اصلی این است که با وود چشم انداز ادامه تورم در سال 99 بنا بر اصل «سالی که نکوست از بهارش پیداست» اقشار متوسط و پایین جامعه ایرانی چه راهکارهایی برای فرار از گردونه تورم دارند؟
تورم برای همه یکسان نیست
می‌دانیم که تورم به همه خانوارها و همه اقشار را به یکسان آسیب نمی‌رساند. بر اساس گفته ایلاتی کارشناس حوزه زمین و مسکن متوسط هزینه مسکن در سبد هزینه سالانه خانوارها تقریباً 50 درصد است. این نسبت در دهک‌های پایین‌تر به 70 درصد سبد خانوار می‌رسد. حال با فرض اینکه در سال 98 نزدیک به 40 درصد خانوراها در تهران و 54 درصد خانوارها در کلانشهرهای بزرگ در املاک اجاره‌ای ساکن هستند می‌توان فرض کرد که این بخش چه باری را بر اقشار مختلف سوار کره است.
این نسبت را در دیگر بخش‌ها نیز به فراخور می‌توان مشاهده کرد. خودرو، خورد و خوراک، پوشاک، بهداشت، حمل و نقل، آموزش، کالاها و خدمات متفرقه نیز هر کدام سهم بالاتری را در دهک‌های پایین به خود تشکیل داده‌اند. با بیکاری فزاینده پس از دوران کرونا مخصوصاً در میان قشر تحصیل کرده بایستی منتظر عوارض اجتماعی باشیم. هم‌اکنون بر اساس آمار سال 98 رقم بیکاری در میان قشر آسیب‌پذیر برابر 43 درصد و بیکاری در میان جوانان برابر 7/ 23 درصد اعلام شده است. نرخ کلی بیکاری در کشور در سال 1398 برابر 8/ 10 درصد بوده است.
سه راهکار تطابق با تورم
پیش از ارائه راهکار پیشنهاد اولیه یادگیری و کاربست راه‌های جدید درآمدزایی است که در مقاله «بازارهای سودده در شرایط رکود» به آنها پرداخته شده است. به ویژه سرمایه‌گذاری بر روی خود و یادگیری مهارت‌های نو می‌تواند بازارهای تازه را به روی افزاد بگشاید. پیش بینی می‌شود در سال 2050 نزدیک به 67 درصد افراد در مشاغلی کار خواهند کرد که هنوز درست نشده است. خلاقیت، اعتماد به فناوری، یادگیری برنامه‌نویسی، توجه به بازارهای دیجیتال و مهمتر از همه یادگیری مهارت به جای اتکا به علم در دانشگاه‌ها
ابزارهایی هستند افراد موفق را از بازماندگان از بازار جدا می‌کند.
اما برای مقابله با تورم سه راهکار وجود دارد:
نخست توجه به دارایی‌ها است. خانوارها باید دارایی‌ها و ظرفیت‌های خود را بر روی کاغذ مانند حسابرسی خبره بررسی کنند و بر اساس پتانسیل خود تصمیم‌گیری کنند. همه خانوارها دارای ظرفیت‌های یکسان نیستند برخی از زوجین هر دو کار حرفه‌ای می‌کنند و در برخی دیگر مرد یا زن خانواده نان‌آور اصلی است. آنچه مسلم است اینکه بیشتر خانوارهایی که مرد به تنهایی کار می‌کند به اندازه‌ای که نیاز دارند به خانه آورده نمی‌شود. در این شرایط نیمه دیگر نیروی انسانی با خلاقیت خود باید به مشاغل خانگی روی آورده و نقش محوری در درآمدزایی بپذیرد. زنان در همیشه تاریخ در همین دوران سختی توان و پتانسیل نهفته خود را به بهترین شکل نشان داده‌اند.
گام دوم توجه به دارایی اندوخته شده است. بایستی این دارایی با نهایت دقت و حساسیت خرج و سرمایه‌گذاری شود. تورم در تعریف به معنی «شاخص کمی که تغییرات قیمت یک سبد مشخص از کالاها و خدمات را در یک بازه زمانی خاص، اندازه‌گیری می‌کند.» وقتی تورم در کالایی ایجاد می‌شود یعنی ارزش کمی آن کالا نسبت به پول ملی بالا می‌رود. وقتی واحد پولی را تغییر دهیم مسلم است که از تأثیرات تورم تا حدودی در امان خواهیم بود. بنابراین سرمایه‌گذاری در سهام‌ها و خرید فلزات گرانبها یا هر کالای سرمایه‌ای دیگری می‌تواند ما را در برابر تورم بیمه کند. توجه داشته باشید که هرخانواری لاجرم باید 20 درصد از دارایی خود را سرمایه‌گذاری کند و در غیر این صورت در شرایط قبلی باقی خواهد ماند.
گام سوم انعطاف در سبد سرمایه‌گذاری است. اصطلاحی در ادبیات بورس وجود دارد به نام سبد پرتفوی که به معنای سبدی از سهام‌های گوناگون است. سرمایه‌گذاران بورس هیچگاه تمام تخم‌مرغ‌های خود را در یک سبد نمی‌گذارند. در سرمایه‌گذاری‌های شخصی نیز اصل صدق می‌کند. اگر می‌خواهید حاصل دسترنج خود را ریسک کنید با توجه به اصول مدیریت ریسک آن را در بازارهای مختلفی سرمایه‌گذاری کنید. اینگونه در صورت ضرر در سرمایه‌گذاری مغازه‌ای شهر زادگاهتان در بازار بورس ضرر نخواهید کرد و ارزش همه دارایی‌های شما به یکسان کاهش نخواهد یافت.
