افزایش دلار، با چه منطقی و تا کجا؟
بهار 99 بازارها تجربه عجیبی داشتند. بورس 148 درصد رشد کرد، طلای 18 عیار 31 درصد، سکه 30 درصد، دلار 18 درصد و مسکن 20 درصد رشد کرده است. این بهار از جمله آن تجاربی به یادگار می‌ماند که بسیاری از آن با عنوان بهار دلالان و زمستان تولیدکنندگان و حقوق‌بگیران یاد خواهند کرد. در این مقاله رشد قیمت دلار را بررسی خواهیم کرد. این روند تا چه زمانی پیش خواهد رفت و آیا اتفاق عجیبی افتاده است؟
ارزهای خارجی امروز نیر رکورد زدند. دلار که در فروردین امسال با نرخ 16 هزار تومان کار خود را شروع کرده بود در عرضه کمتر از سه ماه اکنون از کانال 19 هزار تومان گذشته است و در مرز تاریخی 20 هزار تومان قرار دارد. یعنی به عبارت بهتر این ارزش ریال است که رفته رفته به دلیل تورم آب می‌رود.
با در نظر گرفتن اینکه دلار سال 98 کار خود را در کانال 13 هزار تومان آغاز کرده بود در روندی ملایم قیمت دلار تا پاییز در مدار 13 تا 14 هزار تومان قرار داشت. این روند تا نیمه دوم سال نیز ادامه یافت تا اینکه دلار به 16 هزار تومان رسید. اما پس از آن بود که با اعلام تحریم‌های مجدد ایالات متحده و رکود ناشی از کرونا و عدم نظارت بر روی بازار دلار در ماراتنی نفس‌گیر اینک به مرز 20 هزار تومان رسیده است.
برخی از کارشناسان با اعلام تورم 40 درصدی در کشور این قیمت دلار را عادی می‌دانند. درواقع دلار 18 تا 19 هزار تومانی طبق تورم 40 درصدی بالاتر رفته است. البته ممکن است قیمت‌ها به دلیل رشد تقاضا بالاتر از این برود همانگونه که الان رخ داده است اما متوسط قیمت دلار در سال 99 در مدار 18 هزار تومان است.
برخی دیگر از کارشناسان دلیل افزایش ارز در روزهای اخیر را به دو عامل بنیادین نسبت می‌دهند. نخست تحریم های ایالات متحده بر علیه ایران توازن انتقالات ارزی را به هم زده است. عاملی که در سال 98 منجر به تعادل در بازار ارز شده بود.
دومین عامل بیماری کووید 19 است که در دسترسی ایرانیان به درهم امارات در بازار غیررسمی اشکال ایجاد کرده است. درهم امارات عامل بسیار تأثیرگذاری در قیمت دلار و دیگر ارزهای خارجی در بازار ایران محسوب می‌شود که جریان آن به کشور از اسفندماه سال گذشته مختل شده است.
این دو رویداد خود را در تنش‌های بازار نیمایی نشان داده و از صرافی‌ها به بازار آزاد منتقل شده است. آنچه اهمیت دارد رونق دوباره صادرات و جریان مستمر ارز به ویژه دلار و درهم به داخل کشور است. صادرکنندگان تا تیرماه فرصت دارند که ارز ناشی از صادرات را برگردانند و این متغیر می‌تواند قیمت‌های بازار ارز را تعدیل کند.
خبر دیگر در این میان توافق میان ایران و عراق بود. از قرار معلوم طبق توافق انجام شده منابع ارزی حاصل از فروش گاز و برق به عراق در قالب کالاهای اساسی به کشور بازخواهد گشت و خبری از دلار نیست. با توجه به اینکه ایران چهار تا پنج میلیارد دلار منابع بلوکه شده در عراق دارد این حجم نقدینگی دلار می‌توانست بازار ایران را از روند امروز رهایی دهد.
به هر روی در صورت اصلاح قیمت دلار و نزول آن به خط حمایت‌های پایین‌تر ابتدا در 19 هزار 100 در صورت ادامه روند نزول وارد کانال 18 هزار نیز خواهد. اما رقم‌های پایین‌تر از کانال 18 هزار تومان با توجه به شرایط حال حاضر بسیار بعید است.
از طرف دیگر شاهد این هستیم که بازار سرمایه در ماه‌های گذشته به صورت انفجاری رشد کرده است. از طرفی دلار نقشی محرک بازار سرمایه و افزایش قیمت سهام‌ها به شمار می‌رود. در دو تا سه سال گذشته با اینکه دلار پنج برابر شده است اما شاخص بورس 15 برابر رشد کرده. پیدا است که منطق بازار سرمایه از دلار جدا است گرچه دلار همچون محرکی در آن اثرگذار بوده است.
