بورس بر مدار دلار
وقتی صبحت از قیمت طلا می‌شود نسبت قیمت دلار و طلا یک به یک است و اما نسبت دلار به بورس اینگونه نیست. در 34 ماهی که از فعالیت دولت دوازدهم می‌گذرد ارزش دلار نسبت به ریال پنج برابر افزایش یافته است. طلا در این مدت هفت برابر شده است. اما در همین مدت شاخص بورس ایران 15 برابر رشد کرده است.
البته رشد شاخص بورس به عوامل دیگری همچون روانشناسی بازار، نقدینگی‌های خرد و تصمیم دولت بر تقویت بورس بستگی دارد. امروز در زمان نگارش این مقاله شاخص بورس 1.391.516 رسیده است و نسبت به دیروز 3.72 درصد رشد را نشان می‌دهد. شرکت‌های فولادی و پالایشگاهی بیشتری تأثیر را از رشد قیمت ارز تصاحب کردند و نشانه آن در بورس کاملاً مشخص است.
تورم در بورس از ترس تورم در اقتصاد
پیش از این در سال 82 نیز بورس از رونق زیادی برخوردار شده بود. البته تعداد کدهای بورسی صادر شده در سه ماهه اخیر قابل مقایسه با آن سال نیست. رشد نقدینگی و تورم 40 درصدی دارندگان سرمایه‌های خرد را به سمت بازارهایی مانند بورس کشانده است تا از کاهش دارایی خود در امان بدارد. چرا که به دلیل کاهش بهره بانکی سرمایه‌گذاری عملاً موضوعیت خود را از دست داده است و بازارهای موازی مانند ارز و طلا نیز با محدودیت مواجه هستند. بسیاری از این سرمایه‌ها نیز توانایی خرید و حضور در بازار مسکن و خودرو را (با توجه به ارقام نجومی جدید) ندارند.
بنابراین آنچه به تلاطم بازارهای پنج‌گانه طلا، ارز، خودرو، مسکن و بورس دامن می‌زند در وهله نخست تورم بالا در کشور و ترس خانوارهای ایرانی بابت از دست رفتن دارایی است که طی سال‌ها با دشواری به دست آورده‌اند.
رونق بورس ادامه خواهد داشت
رشد دلار از سال 97 شروع شد و به گفته مدیرعامل کارگزاری دی در فاصله 6 ماه از رشد دلار بازار معاملات بازار سرمایه نیز تغییر کرد. فردین آقا بزرگی در این زمینه می‌گوید کاهش ارزش پول ملی استفاده از بدهی در بازار سرمایه و انتشار اوراق باعث افزایش حجم معاملات در بازار ثانویه بورس شده است.
با اقدامات دولت به گفته آقابزرگی افکار عمومی به این نتیجه می‌رسد که با بازاری شفاف، نقدشونده و قانونمند روبرو است و درنتیجه این اعتماد سرمایه خود را به آن می‌آورد.
همچنین افزایش نرخ ارز نیمایی در وضعیت سود و زیان شرکت‌ها نشان می دهد که شرکت‌های حاضر در بورس نسبت به سال 97 سود قابل توجهی کرده‌اند.
البته ورود حجم بالای نقدینگی منجر به خلل‌هایی در بازار خواهد شد. باید به یاد داشت این نخستین بار در تاریخ ایران است که بورس اوراق بهادار چنین تجربه‌ای می‌کند. اما قیمت‌ها اصلاح خواهد شد و شرکت‌هایی بنیادین که سهام آنها به درستی ارزیابی شده است به رشد خود ادامه خواهند داد.
رفتارهای متفاوت دلار چند قیمتی
در این میان همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه وضعیت دلار به دلیل چند نرخی بودن پیچیده می‌داند. در حال حاضر ما با سه نرخ شفاف و مستند روبرو هستیم. دلار رسمی 4200 تومانی، دلار نیمایی و دلار بازار آزاد.
دلار رسمی برای بسیاری از محصولات و کالاها رفته رفته برداشته شده است و شرکت‌هایی که با این دلار واردات انجام می‌دهند از جمله شرکت‌های دارویی و غذایی با دشواری‌هایی روبرو هستند. پس از حذف دلار رسمی فروش و قیمت تمام شده بسیاری از کالاها افزایش یافت چراکه رقم کلی فروش افزایش می‌یابد و سود بالا می‌رود.
شرکت‌های صادراتی نیز با استفاده از ارز نیمایی که نرخ پایین‌تری نسبت به بازار آزاد دارد سود خوبی در بازار سرمایه کسب کردند.
در عوض شرکت‌هایی که مجبوردند با نرخ ارز آزاد ماشین‌آلات و مواد اولیه خود را وارد کنند و متقبل هزینه‌هایی شدند شاهد تاثیرات منفی بودند. بنابراین باید دید که شرکت‌های حاضر در بازار سرمایه هرکدام از چه نوع ارزی استفاده کرده‌اند و به نسبه تأثیر آن را بر روی سودآوری آنها بازیافت.
تاثیر دلار و تورم بر ارزش‌گذاری سهام
حمید میرمعینی، کارشناس بازار سرمایه، در ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی سه مساله مورد بررسی قرار می‌گیرد که عبارتند از سودآوری شرکت‌ها، ارزش دارایی‌ها و منابع ارزی شرکت‌ها. افزایش نرخ ارز، تورم را هم به دنبال دارد در نتیجه تورم و ارز بر هر سه عامل ارزش‌گذاری دارایی‌های مالی شرکت‌ها اثر می‌گذارد که نتیجه آن را در افزایش ارزش سهام شرکت‌ها مشاهده می‌کنیم.
در این میان شرکت‌های صادرات محور به صورت مستقیم از افزایش نرخ دلار تاثیر پذیرفتند و این تاثیرپذیری همچنان ادامه خواهد یافت. نگاه حاکمیتی به بازار سرمایه و سیاست‌های اقتصادی دولت مانند کاهش نرخ بهره نیز بر بازار تاثیرگذار است.
