کارشناسان از آینده بورس می‌گویند
در زمانی که بازارهای موازی ایران همچون خودرو، سکه، ارز و مسکن هر زمان رکوردهایی تازه‌ای از تورم ثبت کردند گویا بازنده اصلی کسانی هستند که به امید سود بالاتر خانه و ماشین خود را فروختند و به بازار سرمایه وارد شدند.
در ابتدای سال خیز بلند بورس برای رسیدن به شاخص میلیونی آغاز شد. با حمایت دولت بسیاری این بازار را جایی برای سرمایه‌گذاری می‌دیدند و با نگاهی کوتاه مدت به امید رسیدن به سودهای بالا سرمایه‌های خود را به آن آورند. بسیاری از کارشناسان تشویق دولت انتقاد داشتند و سرمایه‌گذاری میلیونی و میلیاردی سرمایه‌های خرد را اشتباهی می‌دانستند که دیر یا زود بر سرشان هوار خواهد شد.
اما شاخص بورس هر روز اهداف تازه‌ای را می‌زد. از یک میلیون تا یک میلیون 300 و بعد از آن 1 میلیون و 600 و در آخر کمی به بالای شاخص دو میلیون رسید. پس از آن بود که دوره نزول بورس شروع شد. بسیاری از سرمایه‌های قبلی از بورس خارج شدند. در سه ماه اخیر با وجود روزهای سبز در بازار بورس ایران اما روند همواره منفی بوده است. این مرتبه افزایش قیمت دلار نیز نتوانست در ارزش سهام نقشی داشته باشد و با وجود اینکه قیمت ارز بالا رفت و حتی به 30 هزار تومان هم رسید اما این برای بورس ایران کافی نبود.
اصلاح کوتاه مدت و رونق در دوردست
از همان ابتدا نیز بسیاری بر این باور بودند که بورس ایران دچار حباب شده است و قیمت‌های بورس واقعی نیستند. مسعود نیلی، اقتصاددان و استاد دانشگاه در این میان می‌گوید اگر مانند دو سال گذشته اقتصاد ایران در شرایط رکودی باشد با افزایش حجم نقدینگی، بازار دارایی فعال خواهد شد. این دارایی‌ها می‌توانند در سهام و یا طلا، ارز، مسکن و یا کالاهای بادوام مانند خودرو و لوازم خانگی وارد شوند. مسلم اینکه این نقدینگی در نهایت به تورم در همه این بازارها منجر خواهد شد.
علی صحرایی مدیرعامل بورس ایران می‌گوید که 35 شرکت که 75 درصد ارزش بازار را تشکیل می‌دهند. این شرکت‌ها نیز اصلاح زیادی نکرده‌اند. به همین دلیل ممکن است برخی از آنان که رشد غیرمنطق داشتند اصلاحات کلان و جزئی دیده شود.
با خروج بسیاری از سرمایه‌های خرد، رفتارهای هیجانی در بورس کاهش یافته است و خرید و فروش‌ها به شکل بالغانه‌تری انجام می‌گیرد. موضوعی که در اوج رونق بازار سرمایه صدای بسیاری از کارشناسان و فعالان اقتصادی این حوزه را درآورده بود. با این حال به عقیده پیمان حدادی کارشناس بازار سرمایه در نیمه دوم سال دوباره شاهد رونق این بازار در اشکال معقول‌تری خواهیم بود. به همین دلیل بهتر این است که کسانی که در بازار سرمایه به تحلیل معقولی رسیده‌اند، سهام‌های خود را نگهدارند.
جلال روحی نیز عقیده دارد که بورس بار دیگر رونق می‌گیرد و این مرتبه از کانال یک میلیون و 700 رد خواهد شد. این کارشناس بازار سرمایه اعتقاد دارد مقاومت‌ها یکی پس از دیگری شکسته خواهند شد و در نیمه دوم سال شاخص بورس به مسیر صعودی باز خواهد گشت.
البته انتظار این نیست که بورس به اعداد قبلی با سرعت برگردد. مهدی افنانی اعتقاد دارد ریزش‌ها معمولاً آبشاری است اما رشد بورس نیاز به زمان بیشتری دارد. استدلال فرزین طهماسبی، کارشناس بازار سرمایه این است که به دلیل نقدینگی بالا، بازار سرمایه شاهد نزول طولانی مدت نخواهد بود و به دلیل تورم انتزاعی موجود و به دلیل مقایسه‌ای که در بازارهای موازی وجود دارد جلوی ادامه روند نزولی گرفته می‌شود.
نقطه پایان اصلاح کجاست
دلیل اصلی سقوط بورس از روز تاریخی 19 مرداد 1399 خروج هیجانی از بازار است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از آن روز 95 هزار میلیارد تومان پول از سوی معامله‌گران حقیقی خارج شد. بسیاری از معامله‌گران که زمانی به سادگی پول‌های خود را به بازار سرمایه وارد می‌کردند، پس از آن وارد صف‌های فروش شدند. نتیجه این رفتار خروج بیش از ۲۷ هزار و ۷۵۰ میلیارد تومان پول حقیقی از سهام بورسی بود و از آن زمان تا کنون بورس تهران 35 درصد شاخص اصلی و 80 درصد برخی سهام‌ها اصلاح شده‌اند.
سئوال این است که اصلاح بورس تهران تا کجا اصلاح خواهد شد. انتخابات آمریکا نقطه گره‌گاهی است که ممکن است این روند نزولی را پایان دهد. مهدی رضایتی، کارشناس بازار سرمایه اعتقاد دارد بی‌اعتنا به اینکه چه کسی برنده انتخابات آمریکا خواهد شد حجم معاملات در بازار بورس افزایش خواهد یافت. سهیل کلاهچی‌فر نیز بر اساس تحلیل‌های تکنیکال پیش‌بینی می‌کند که تا پایان سال شاخص کل بورس تهران به سطح دو میلیون و 800 هزار واحدی برسد.
به گفته سیامک قاسمی تنها چیزی که می‌تواند روند بازار سهام را تغییر دهد یک فضای خوش‌بینانه نسبت به آینده است. این عمل مبنی بر خبر توافق، مذاکره و یا بهتر شدن وضع موجود است، دقیقا اتفاقی که در سال 92 در بازار سهام رخ داد و با پیروزی روحانی در انتخابات جو مثبت باعث رشد بازار سهام شد. اما اگر مذاکره یا توافقی در کار نباشد تنها عاملی که می‌تواند بازار سهام را نجات دهد قیمت دلار است.
البته با قطعیت نمی‌توان گفت بازار سهام تا کجا نزول خواهد یافت و از رشد دوباره آن چه زمانی شروع می‌شود اما با توجه به اینکه تا کنون بازار سرمایه بسیار کاهش یافته، می‌توان برنمود که حتی اگر در صورت سناریوهای بدبینانه، این بازار بیش از این نزول نخواهد یافت.
