جو بایدن، راست‌گرای دموکرات
شاید انتخابات این دورۀ ایالات متحده آمریکا در هیچ جای جهان به جز خاک آن کشور، به اندازه خاورمیانه تأثیرگذار نباشد. طالبان اعلام کرده بود که از ریاست جمهوری ترامپ حمایت می‌کنند؛ چراکه او قول مساعد خروج نیروهای آمریکایی از افغانستان را داده بود. چتر نفوذ منطقه‌ای عربستان سعودی نیز به مدد ریاست جمهوری ترامپ گسترده‌تر شده و دستگاه سیاست خارجی 45امین رئیس جمهور آمریکا کاملاً در راستای منافع آل سعود قرار داشت. بنابراین طبیعی است که دولت آل سعود از ریاست جمهوری ترامپ حمایت کند.
دولت بنیامین نتانیاهو در اسرائیل با حمایت آمریکا سیاست تغییر پایتخت به اروشلیم یا بیت‌المقدس را تدارک می‌دید. به جز فشار بر ایران آنچه اسرائیل را بیش از پیش به دولت ترامپ نزدیک می‌کرد، قراردادی که پیمان قرن بین اسرائیل و فلسطین نامیده شد ترامپ نقش اساسی داشت و دو دولت امارات متحده عربی و بحرین را نیز با خود به این پیمان صلح و روابط با اسرائیل کشاند. البته به صورت سنتی روابط لابی اسرائیل با دموکرات‌ها بهتر است.
انتخاب بایدن و کاهش قیمت ارز
اما شاید بیش از هر کسی در سراسر پهنه خاورمیانه ساکنان خیابان پاستور تهران از انتخاب جو بایدن خوشحال باشند. چهار سال گذشته برای اقتصاد و سیاست ایران با بحران گذشت. سیاست "کمپین فشار حداکثری" فشار زیادی بر اقتصاد ایران آورد. سیاستی که توسط مایک پمپئو (وزیر امور خارجه آمریکا)، برایان هوک و بعد از او الیون آبرامز (مدیران میز ایران در دستگاه وزارت امور خارجه) و قبل از همه اینها جان بولتون مشاور امنیت ملی ایالات متحده آمریکا تدوین و اجرا شد. هدف اصلی فشار حداکثری کاهش صادرات نفت ایران به صفر بود و وادارکردن ایران به دست برداشتن از نفوذ منطقه‌ای، سیاست هسته‌ای و سیاست موشکی بود. تاثیر این سیاست به حدی بود که پس از انتخاب بایدن و امید به بهبود روابط ایران با غرب، قیمت ارز در بازار تهران کاهش پیدا کرد. هرچند هنوز تغییر ساختاری در این زمینه روی نداده است و به نظر می‌رسد که روند کوتاه‌مدتی باشد.
اوج بحران‌های زمان ترامپ دو سال پیش در سال 1397 با خروج یکجانبه آمریکا از توافق برجام رقم خورد. سطح بحران به شهادت سرلشکر قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس در عراق با بالاترین حد خود رسید و پاسخ آن حمله نظامی ایران به پایگاه عین الاسد آمریکا در عراق بود.
هرچند جبهه جمهوری‌خواهان در همان زمان این عمل را ستودند و جبهه حزب دموکرات از جمله جو بایدن یکسره آن را نکوهیدند.
سیاست خارجی جو بایدن در قبال ایران
در میان کاندیداهای حزب دموکرات، جو بایدن را باید راستگراترین دانست. نه می‌خواهد مانند الیزابت وارن با سیستم بهداشت و درمان درافتد و نه مانند برنی سندرز خود طرفدار سوسیال دموکراسی می‌داند. بایدن قبل از معاونت اول در دوره باراک اوباما مدت‌ها سناتور ایالت دِلاوِر بود یعنی تقریباً از نیم قرن پیش از وقتی 29 سال بیشتر نداشت. در این مقام نیز رئیس میز روابط خارجی سنا بوده است و برعکس ترامپ قصد دارد وجهه بین‌المللی آمریکا را بازگرداند.
سیاست خارجی دولت بایدن در قبال ایران، بازگشت به شرایط پیش از ترامپ است. دولت اوباما که خود رکورددار حریم‌ها بر علیه ایران بود و در زمان در 24 ژوئن 2010 سنا و مجلس نمایندگان آمریکا لایحه تحریم گسترده ایران را تصویب کرد و این مصوبه در اول جولای 2010 به امضای باراک اوباما رسید. بر این اساس ورود تمامی محصولات و کالاهای ایرانی با محدودیت مواجه شدند.
در سال 2013 نیز مجلس نمایندگان ایالات متحده با اکثریت 400 رای در مقابل 20 رای به تحریم‌های شدیدتری علیه ایران رای دادند. بر این اساس همه حواله‌های بانکی از منشا ایران به اشخاص و یا مشاغل کوچک با محدودیت مواجه شد و متخطیان با 2 سال و نیم زندان روبرو می‌شوند.
حتی اشخاص ثالث با ملیت غیرآمریکایی نیز در صورت مراوده مالی و تجاری با ایران با تحریم‌ها و مجازات‌هایی روبرو خواهند شد.
با این همه ماه پیش، جو بایدن در مصاحبه با تلویزیون سی‌ان‌ان گفت که در صورت انتخاب به توافق هسته‌ای برجام بازخواهد گشت. به گفته بایدن راه هوشمندانه‌تری برای برخورد با ایران وجود دارد. به گفته وی: ماه‌های گذشته به ما ثابت کرده است سیاست ترامپ در قبال ایران به شکل خطرناکی شکست خورده است.
بایدن همچنین سیگنال‌هایی را در رسانه‌ها صادر کرده است که از عربستان سعودی حمایت بی‌قیدوشرطی نخواهد داشت. سیاستی که در دوران ترامپ ضربات زیادی به ایران زد.
از طرف دیگر بایدن هم یکی از طرفداران تغییر در ایران است ولی ادعا می‌کند که می‌توان این کار را از راه‌های دیگری هم انجام داد. در رابطه با اسرائیل بایدن اظهار کرده است «لازم نیست کسی یهودی باشد تا صهیونیست به شمار رود.» بایدن همچنین طرفدار فشار بر حزب‌الله لبنان است. ایراد اصلی بایدن به سیاست دولت ترامپ این بوده است که هیچ وقت از دستگاه دیپلماسی برای سیاست‌های آمریکا استفاده نکرده است.
با توجه به تجربه بایدن در سیاست خارجی، بایدن توانانی بالاتری در اجماع جهانی بر علیه ایران دارد. اما آیا ایران توانایی و اراده لازم برای از سرگیری مذاکرات 5+1 را دارد؟
