جنگ ایران- اسرائيل؛ شاید وقتی دیگر!
حدود ساعت 15:20 عصر جمعه 7 آذر بود که خبر یک حمله مسلحانه به خودروی محسن فخری زاده، رئیس سازمان پژوهش و نوآوری وزارت دفاع اعلام شد. ساعتی بعد هم سایت رجانیوز خبر این حمله را بر خروجی خود قرار داد. بعد از ساعتی تایید و تکذیب خبر این حمله بسیاری از رسانه‌ها اعلام کردند فخری زاده در حمله تروریستی کشته شده است. وقتی خبر به رسانه‌های بین‌المللی هم درز کرد بسیاری از آنها ترجیح دادند از واژه ترور استفاده کنند.
حدود شامگاه جمعه وزارت دفاع هم بیانیه‌ای منتشر کرد و در آن جزییاتی از حمله و مداوای بدون نتیجه فخری زاده مطرح شد. در این متن تاکید شده بود که معاون وزیر دفاع یک دانشمند بوده است.
فخری زاده غریب در داخل آشنا برای اسرائيل
در آن ساعت‌های اولیه هرکس تلاش می‌کرد از فخری‌زاده اطلاعات بیشتری به دست آورد و نامی از وی که تا دیروز میلیون‌ها ایرانی آن را نشنیده بودند به ترند اول اخبار فارسی زبان مبدل شد. اما اطلاعات زیادی از او در دست نبود و به غیر از یکی دو عکس تصویری هم از او در اینترنت به دست نمی‌آمد.
اما خیلی زود همه فهمیدند بر خلاف آنکه فخری زاده برای مردم ایران ناآشناست در آن‌سوی مرزها چقدر شناخته شده است. از تحریم او در اولیه هزاره جدید میلادی در شورای امنیت سازمان ملل تا شناخت و تاکید بنیامین نتانیاهو بر شخصیت وی به عنوان چهره‌ای رده بالا در نظام سیاسی ایران.
نتانیاهو و ترامپ درحال به رخ کشیدن خود
نتانیاهو در همان ساعات اولیه حمله در منطقه آبسرد دماوند در کانال تلگرامی خود نوشت: «می‌خواهم لیست کار‌هایی را که این هفته انجام داده‌ام، با شما به اشتراک بگذارم، البته لیست کوچکی است و نمی‌خواهم شما را از همه این کار‌ها مطلع کنم. ولی می‌خواهم به شما بگویم که یک چیزی در خاورمیانه به راه افتاده و دوره پر تنشی در پیش خواهیم داشت؛ شنبه خوبی داشته باشید.»
اظهارات جمعه شب نتانیاهو از یک‌طرف و فعالیت توئيتری دونالد ترامپ از سوی دیگر مبنی بر هم‌رسانی توئیت یوسی ملمن خبرنگار اسرائیلی با مضمون ضربه فنی ایران در جریان این حمله موجب شد به موازات انتشار گسترده خبر حمله به خودروی فخری‌زاده موضوع حمله نظامی به ایران یا ورود ایران به یک جنگ با دشمنان منطقه‌ای‌اش در کانون توجه افکار عمومی قرار بگیرد.
گمانه‌زنی‌ها در رسانه‌های بین‌الملل
این درحالی بود که برخی رسانه‌های بین‌المللی هم بر گمانه‌زنی‌ها درباره ورود ایران به یک جنگ تاکید کردند. برخی رسانه‌ها صحبت از ورود ایران به جنگ کردند و برخی دیگر از تمایل اسرائیل به جنگ و گزاره‌های مشابه صحبت کردند.
روزنامه نیویورک تایمز ساعاتی پس از حمله به خودروی فخری زاده با انتشار گزارشی به نقل از ۳ مقام امنیتی نوشت: «رژیم صهیونیستی پشت پرده ترور دانشمند ایرانی بوده است.» همین گزارش در مورد نقش آفرینی آمریکا به گمانه‌زنی پرداخت و اعلام کرد مشخص نیست آمریکا تا چه حد از جزئیات این عملیات با خبر بوده است. اما این دو متحدان نزدیکی هستند و مدت‌ها درباره ایران تبادل اطلاعاتی داشته‌اند.
روزنامه بریتانیایی گاردین در گزارشی نوشته است که حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران گفته که انتقام کشتن محسن فخری‌زاده را خواهد گرفت. این روزنامه این نظر را بازگو کرده است که ممکن است دلیل کشتن ترور فخری‌زاده تلاشی برای وادار کردن ایران به واکنش تند باشد تا جو بایدن را در اجرای برنامه معامله با جمهوری اسلامی ایران در موضع دشوارتری قرار دهد.
اظهارات قابل تامل یک مقام اسرائیلی
شبکه خبری المیادین هم جمعه به نقل از رسانه‌های اسرائیلی اعلام کردند که از توئیت ترامپ این‌گونه برداشت می‌شود که عملیات حمله به خودروی فخری زاده احتمالا کار مشترکی بین آمریکا و اسرائیل است. در همین گزارش به نقل از یوسی کوبرفسر، مدیر کل سابق وزارت امور راهبری اسرائیل از فخری زاده به عنوان قاسم سلیمانی برنامه هسته‌ای ایران نقل شده بود و نقشه کشتن وی تنها کار تل‌آویوو و واشنگتن دانسته شده بود.
المیادین همچنین در این گزارش اظهارات نتانیاهو را هم نشانه‌ای تلویحی قلمداد کرد مبنی بر اینکه اسرائیل در حمله مذکور نقش داشته است.
سناریوی یورونیوز از وقوع جنگ
در حالی که در همان روز اول بعد از حمله رسانه‌های بین‌المللی مختلف گمانه‌زنی‌های مختلفی از نقش اسرائیل کردند، یورونیوز فارسی در مقاله‌ای به تحولات این روزهای منطقه خاورمیانه پرداخت و این‌گونه نوشت: اعزام دو بمب‌افکن استراتژیک ب۵۲ از داکوتای شمالی به جنوب خلیج فارس و حضور همزمان مایک پمپئو و بنیامین نتانیاهو در عربستان سعودی، گمانه‌زنی‌ها درباره احتمال درگیری نظامی جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده را در روزهای پایانی دولت ترامپ داغ کرد.
یورونیوز اشاره‌ای هم به آماده‌باش ارتش اسرائیل طی روزهای اخیر کرد و در ادامه نوشت: اما حوادث روزهای اخیر فراتر از گزارش فلان نهاد اطلاعاتی یا گفته‌های «منابع آگاه» به رسانه با سرعت زیادی از روند معمول فراتر رفت: حمله موشکی انصارالله یمن به یک پالایشگاه آرامکو در غرب عربستان، بمباران‌های نه‌چندان غیرمعمول نیروهای تحت حمایت ایران در دیرالزور و همچنین محموله دولت ایران برای حزب‌الله لبنان در فرودگاه دمشق و در نهایت ترور محسن فخری زاده در روز روشن در دماوند پرسش‌های پرشماری را در برابر ناظران بحران‌های بی‌پایان خاورمیانه قرار می‌دهد. مقام‌های ایرانی از جمله محمد جواد ظریف، اسرائیل را مسئول آخرین ترور دانشمند هسته‌ای معرفی کرده و وعده انتقام سخت داده‌‌اند.
انتقام سخت و سخت‌تر؟
در ادامه این مقاله یورونیوز با اشاره به اینکه گرفتن انتقام خون فخری زاده برای ایران سخت‌تر انتقام خون قاسم سلیمانی است دلیل آن را در تفاوت رویارویی ایران با اسرائیل و آمریکا می‌داند. در بخشی از این مقاله آمده است: اگر ایران، اسرائیل را مسئول این «ترور» می‌داند، این بار باید با یک کشور حاضر در منطقه درگیر شود که بر خلاف ایالات متحده ده‌ها هزار کیلومتر دورتر از مرزهای ایران نیست و سرشاخ شدن با آن، برخلاف موشک‌باران پایگاه عین‌الاسد در بیابان‌های عراق، می‌تواند ایران را وارد چرخه ناتمام جنگ کند.
از جمله دلایلی که این مقاله آنها را به عنوان عوامل بازدارنده ایران در گرفتن انتقام عنوان می‌کند سیاست‌های داخلی جمهوری اسلامی ایران و نارضایتی گسترده شهروندان است و در مقابل عوامل ترغیب کننده در حمله انتقام‌جویانه را تاکید مقامات سیاسی ایران در اتخاذ موضع انفعالی مقابل دشمنان نظام جمهوری اسلامی و زیاده‌خواه شدن آن عنوان می‌کند.
تلاش برای متوقف کردن برجام
بعد از یکی دو روز گمانه‌زنی درباره احتمال درگیری بین ایران و اسرائيل هنوز ادامه دارد. به خصوص که در ماه‌های پایانی ریاست جمهوری ترامپ بسیاری انتظار دارند با رفتن وی از کاخ سفید ممکن است حضور جو بایدن فضای روابط بین‌المللی با ایران را وارد دوره تازه‌ای کند که در راس آن مذاکرات بین‌المللی به منظور کاهش تنش‌ها باشد.
با مطرح شدن این تغییر و تحولات که شروع آن از ماه ژانویه خواهد بود در داخل برخی رسانه‌ها به این موضوع دامن می‌زنند که وقوع یک درگیری با ایران خواست اسرائيل و حتی عربستان است تا ایران به برجام بازنگردد. سناریویی که چند ماه قبل از انتخابات هم مطرح می‌شد و برهمین اساس بسیاری از کارشناسان ایران را از انجام اقدامات حساسیت برانگیز برحذر می‌داشتند.
رویدادهای منطقه در خدمت سناریوی وقوع جنگ
در این میان آنچه سناریوی تمایل اسرائیل به سرشاخ شدن با ایران را بیش از پیش تقویت می‌کند مرور اتفاقات این روزهای منطقه و خبرهای چند ماه اخیر است. از دیدار مایک پمئو وزیر خارجه ایالات متحده آمریکا در همین روزها با نتیانیاهو و بن سلمان در خاک عربستان تا انفجار در تاسیسات هسته‌ای نطنز که سازمان انرژی اتمی ایران نسبت به آن مواضع ضد و نقیضی اتخاذ کرد و در نهایت وقوع یک خرابکاری را تایید کرد.
واکنش ندادن آمریکا به خبر حمله
خبرگزاری رویترز هم بعد از ماجرای عصر جمعه در منطقه آبسرد دماوند نوشت وزارت دفاع آمریکا و اسرائیل حاضر به واکنش به کشته شدن فخری زاده نشدند. سی.ان.ان هم به نقل از یک مقام دولتی گزارش داد مرگ فخری زاده اتفاق بزرگی است و ایالت متحده آمریکا از نزدیک ماجرای رخ داده را زیر نظر دارد.
سایت خبری اکسیوس هم دلیل آماده باش این روزهای نیروهای ارتش اسرائیل را حمله احتمالی آمریکا به ایران تا قبل از دوران ریاست جمهوری ترامپ عنوان کرده است. در بین این خبرها وقوع حمله اسرائيل به مواضعی در سوریه طی روزهای اخیر هم بر گمانه‌زنی‌ها درباره وقوع جنگ در روزهای آتی دامن زده است.
ارتش سایبری نظام خواهان انتقام سخت
با گذشت کمتر از 24 ساعت از حمله در منطقه آبسرد دماوند در شبکه‌های اجتماعی به‌ویژه توئيتر هشتگ انتقام سخت از سوی کاربرانی موسوم به ارتش سایبری نظام داغ شد. هشتگی که با ادبیات برخی مسئولان نظامی و سیاسی کشور همخوان بود چرا که آنها هم وعده انتقام سخت می‌دادند. اما به موازات آن سوالی از سوی دیگر کاربران شکل گرفت که چطور به راحتی امکان وقوع این حمله وجود دارد.
مطرح شدن سناریوی صبر استراتژیک
برخی تلویحا مسئولیت را گردن سپاه پاسداران انداختند با این توجیه که در انجام مسئولیت خود کوتاهی کرده است. در مقابل رسانه‌های فارسی زبان اپوزیسیون سعی در تحقیر قدرت دفاعی و امنیتی جمهوری اسلامی ایران در محدوده مرزهای خود کردند. در این میان برخی با ادبیات سنجیده‌تر این گزاره را مطرح کردند که ایران سیاست صبر استراتژیک تا روی کار آمدن بایدن را در پیش گرفته است.
یک استنباط از پیام رهبر انقلاب
در اینکه ایران طی روزهای آینده چه اقدامی انجام دهد، موضوعی نیست که به راحتی بتوان به آن پاسخ گفت. شاید نگاهی به متن پیام آیت‌الله خامنه‌ای که با عنوان پیام رهبر انقلاب درپی ترور دانشمند هسته‌ای و دفاعی شهید محسن فخری‌زاده به طور گسترده در رسانه‌های داخلی منتشر شد بتواند کمک کند که در ابتدا این حمله کار مزدوران و جنایتکاران شقاوت پیشه عنوان شد و در ادامه مجازات قطعی عاملان و آمران این جنایت مورد تاکید قرار گرفته است.
حال باتوجه به محتوای پیام این‌گونه قابل استنباط است که هدف از مجازات فرد یا افراد معدودی هستند که در جریان حمله به خودروی فخری زاده در داخل کشور حضور داشتند و اجرای حمله از سوی آنها هدایت شده و احتمالا طی روزهای آینده با تلاش ماموران اطلاعاتی و امنیتی دستگیر می‌شوند.
مطرح شدن درخواست سردار قاآنی
گمانه‌زنی دیگری که فعلا احتمال صبوری ایران در بالاترین سطوح حکومت را نشان می‌دهد اخباری است که گفته می‌شود از سمت رسانه‌های عراقی منتشر می‌شوند به نقل از سردار اسماعیل قاآنی، فرمانده سپاه قدس سپاه پاسداران منتشر می‌شود مبنی بر دستور وی بر سران نیروهای جبهه مقاومت در خویشتنداری و بهانه ندادن دست آمریکایی‌ها تا زمانی که دوران ترامپ به اتمام برسد.
ایران بر طبل جنگ طلبی نکوبیده است!
اتفاقاتی که از شامگاه جمعه در فضای رسانه‌ای در حال رخ دادن است در حال حاضر به شکلی رقم می‌خورد که اسرائیل و آمریکای دوران ترامپ را مشتاق با جنگ ایران نشان می‌دهد در حالی که مقامات ایران بر طبل جنگ و مبارز طلبی نکوبیده‌اند. برخی مقامات ایران همچون حسین دهقان، مشاور نظامی رهبر انقلاب هم در موضع‌گیری‌های اخیر خود به گونه‌ای صحبت کرده است که اسرائیل مشتاق جنگ نشان داده شود. مقامات دیگری هم این‌روزها مشابه این اظهارات را مطرح کرده‌اند.
اتحادیه اروپا و دعوت به آرامش
البته همان‌طور که در همین گزارش اشاره شد ارتش سایبری خواستار انتقام سخت هستند و بیش از آن بر جلوگیری از مذاکرات مجدد بین‌المللی تاکید دارند. در چنین شرایطی اتحادیه اروپا و سازمان ملل تلاش می‌کنند عواقب این ماجرا گسترده نشود. در همین رابطه اتحادیه اروپا ماجرای حمله مسلحانه به خودروی فخری زاده را ترور خواند و خواستار حفظ آرامش شد. سخنگوی وزارت خارجه آلمان هم در پیامی جداگانه خواستار خویشتنداری همه طرف‌ها شد.
منابع: یورو نیوز- بی بی سی- ایرنا- عصر ایران- رویداد 24- تابناک- مثلث آنلاین- پایگاه اطلاعی رسانی آیت‌الله خامنه‌ای
