بوی نفت در بودجه 1400
سال‌ها است که دولتیان از تلاش برای قطع وابستگی به نفت در بودجه دم می‌زنند. امسال با کاهش اجباری صادرات نفتی کشور به اجبار در شرایطی قرار گرفت بودجه‌ای با کمترین وابستگی به صنعت نفت ببندد.
با ارائه لایحه بودجه 99 به مجلس، حسن روحانی از کاهش وابستگی به نفت سخت گفت. آمار و ارقام نیز نشان از کاهش غلظت نفت داشت. بر اساس گزارش خبرگزاری رویترز سال جاری صادرات نفت کشور به 200 هزار بشکه در روز کاهش پیدا کرد. در واقع فشار تحریم‌ها آنچنان بود که ایران را کاملاً از پول نفت بی‌بهره کرد.
شیوع ویروس کرونا و کاهش تقاضای در بازارهای بین‌المللی در کاهش قیمت نفت نقش داشته است. پیش بینی می‌شود در سال 1400 هر بشکه نفت در بازارهای بین‌المللی بین 40 تا 45 دلار معامله شود. با برطرف شدن ویروس کرونا انتظار می‌رود قیمت دلار پیدا کند.
به جز امیدواری‌هایی که نسبت به بهبود فضای اقتصاد بین‌المللی به واسطه کشف واکسن کرونا به وجود آمده باید به انتخاب بایدن و احتمال کاهش تحریم‌ها اشاره کرد. این تغییر احتمالی نیز به افزایش صادرات نفت ایران و افزایش سهم نفت در بودجه 1400 خواهد انجامید. برخی از کارشناسان انرژی مانند مرتضی بهروزی‌فر در اظهار نظری خوشبینانه اعلام کرده‌اند که ایران در صورت همکاری با کشورهای اوپک پلاس، می تواند مجموع صادرات نفت و مایعات نفتی خود را به 2.5 میلیون بشکه برساند.
زمستان 50 دلاری
بودجه سال 1400 به گفته محمدباقر نوبخت 16 آذرماه به مجلس ارائه می‌شود. با در نظر گرفت کشف ویروس کرونا و فرارسیدن فصل زمستان که معمولاً قیمت نفت بالا می‌رود برخی قیمت 50 دلار را برای نفت معقول می‌دانند. بودجه 1400 چند بار بین پاستور و بهارستان رفت و بازگشت و اصلاحاتی در آن اعمال شد.
در بودجه 1400 فروش روزانه 650 هزار بشکه درنظر گرفته شده است. به نظر می‌رسد که این نگاه به صادرات با رقم 40 دلاری در نظر گرفته شده برای سال آینده معقول باشد. در حالی که در سال جاری پیش‌بینی می‌شد که قیمت نفت به 50 دلار به فروش برسد که با توجه به تحریم‌ها و اپیدمی ویروس کرونا محقق نشد.
دو سناریو برای نفت
برای محاسبه سهم نفت در بودجه بر اساس صادرات 650 هزار بشکه با احتساب بشکه‌ای 40 دلار باید ابتدا نرخ تسعیر دلار را در نظر گرفت. نرخ تسعیر دلار در بودجه سال 92 برابر دو نرخ ارز دولتی 4200 و ارز نیمایی 8500 انجام شد. این رقم برای بودجه سال 1400 بر اساس نرخ ارز دولتی 4200 و ارز نیمایی 20 هزار تومانی پیش‌بینی می‌شود.
بر این است این رقم برای نفت در بودجه سال 1400 پیش بینی می‌شود:
|
|
نرخ تسعیر ارز نفتی |
برآوری بودجه از میران فروش نفت |
درآمد نفتی |
منابع و مصارف بودجه |
نسبت درآمدهای نفتی به کل بودجه |
|
سناریوی اول بودجه 1400 |
20 هزار تومان |
650 هزار بشکه در روز |
189.9 هزار میلیارد تومان |
800 هزار میلیارد تومان |
24 درصد |
|
سناریوی دوم بودجه 1400 |
4200 تومان |
650 هزار بشکه در روز |
39.5 هزار میلیارد تومان |
800 هزار میلیارد تومان |
5 درصد |
|
بودجه 1399 |
5300 تومان |
یک میلیون بشکه در روز |
78 هزار میلیارد تومان |
571 هزار میلیارد تومان |
13.6 دصد |
انتقاد مجلسیان
با این همه نمایندگان مجلس نسبت به وابستگی بودجه 1400 به نفت هشدار دادند. سیدمحمد هادی سبحانیان، نماینده مجلس در پستی توییتری اعلام کرد:
"همانطور که پیش‌بینی می‌شد، گویا قرار است دولت محترم در راستای کوبیدن آخرین میخ بر تابوت اصلاحات ساختاری بودجه، علاوه بر درآمدهای نفتی، درآمد حاصل از پیش فروش نفت را نیز که پیشتر با مخالفت جدی مجلس مواجه شده بود، در لایحه بگنجاند. پیش به سوی وابستگی بیشتر به نفت، در اوج تحریم‌های نفتی!"
بر اساس پیش نویس لایحه بودجه، ارز 4200 تومانی در سال آینده فقط از محل درآمدهای ارزی ناشی از صادرات نفت خام تامین می‌شود. این یکی از مهمترین تغییرات بودجه 1400 است. این به معنی کاهش درآمدهای نفتی و واقعی شدن برآوردها از فروش نفت در سال آتی باشد.
سبحانیان در پست دیگری اعلام می‌کند:
"در بودجه سال‌های 98 و 99 با بیش برآورد منابع از جمله فروش نفت و مولدسازی دارایی‌های دولت، کسری بودجه پنهان شده، صلاحیت مجلس در تصویب بودجه به محاق رفت و اصلاحات ساختاری بودجه انجام نشد. گویا قراره این بازی در بودجه 1400 با ابزار پیش فروش نفت تکرار شود! بالاخره گفتند تا سه نشه بازی نشه."
