ویروس کرونا با اقتصاد اروپا چه کرد؟
ویروس کووید 19 بزرگترین اقتصادهای جهان را درگیر کرده است. در میان کشورهای جی هشت (G8) هیچ کدام از دست این ویروس در امان نبودند. چین ابرقدرت خود منبع ویروس بوده است. اما در اینجا تفاوتی وجود دارد! برخی از اقتصادها به معنای واقعی فروپاشیدند و برخی دیگر معنای حکمرانی شایسته را به دیگران نشان دادند. در این مقاله نشان می‌دهیم که ویروس کرونا با اقتصاد اروپا چه کرد و کشورهای مختلف در قبال آن چه مسیری در پیش دارند.
بیشتر بخوانید:
هفت راهکار برای کسب‌وکارها در روزهای کرونایی
کرونا و بازگشت به فعالیت روزمره
تحقیر اروپای مغرور
اپیدمی ویروس کرونا اینک زیر پوست شهرها و روستاها خزیده. برای اولین بار در تاریخ ما ساکنان کره زمین در یک چیز حسی مشترک داریم. کووید 19، این تک سلولی ذره‌بینی سبزرنگ همان قدر در خانه اتیوپیایی کمین کرده که روی ریموت در کنترلی یکی از اهالی فرانکفورت آلمان. هندی بی‌خانمان همانقدر سرفه‌های بغل دستی خود می‌هراسد که ساکن منطقه سوهوی لندن. حالا همه برابر هستیم اما نه در منافع بلکه در ترس.
اروپاییان از رخنه ویروس کرونا به مرزهایشان هفته‌ها پیش از پیدا شدن اولین مورد خبردار بودند. اما چه شد که سرزمین عقل و منطق و خرد در نتوانست خود را در برابر اپیدمی کرونا تجهیز کند. به نقشه زیر نگاه کنید. این نقشه تعداد فوتی‌های ناشی از کرونا را نشان می‌دهد:
تا زمان نگارش این مقاله کشورهای ، ایتالیا، اسپانیا، بریتانیا و فرانسه بیشترین مبتلایان را داشته است. اما در این میان آلمان با اینکه از نظر مبتلایان مقام دوم را دارد اما نظام بهداشتی این کشور توانسته تعداد فوتی‌ها را کنترل کند و آن را در حد 6.126 نفر نگهدارد. جمهوری چک وضعیت بهتری دارد و این کشور کوچک وابسته به توریسم از همان ابتدا راه‌های کشور را بسته و در نتیجه کمی بیش از 7 هزار نفر مبتلا شدند.
اروپای غربی از کژاندیشی تا سیاست‌بازی
نظام بهداشتی اسپانیا، ایتالیا، فرانسه و انگلستان از این آزمون سرافکنده بیرون آمدند. البته باید گفت که ایتالیا دومین کشور پیر اروپا را دارد و بیشتر فوتی‌های دراثر کرونا در این کشور از جمعیت کهن‌سال آن هستند. این کشور با سیستم درمانی دولتی در برابر هیبت این ویروس به زانو درآمد.
اسپانیا کژاندیشی مسئولیت‌های حکومت‌داری مسئول اصلی گسترش ویروس کرونا دانسته می‌شود. این ویروس که در ابتدا توسط توریست آلمانی وارد کشور شد به سرعت به دلیل ارتباطات نزدیک مردم با یکدیگر به دیگر نقاط کشیده شد. بر اساس تحلیل شبکه خبر «وکس» سیاستمداران با اعمال محدودیت نسبت به تجمات مردم در مکان‌های گردهمایی شهری مانند کارناوال‌ها و مراکز شهری نمی‌خواستند موجبات نارضایی مردم را فراهم آورند.
نمونه انگلستان برای ما بسیار هشدارآمیز است. کارشناسان وزارت بهداشت ما، الگوی انگلستان را در مبارزه با کرونا مثال می‌آوردند و قرنطینه محلی و ملی را مربوط به جنگ اول جهانی می‌دانستند. این رویکرد در بریتانیای کبیر موجب شد که ناآمادگی در برابر خطری حتمی شد. بسیاری در این کشور نیز هشدارهای کارشناسان و مردم را شایعات دنیای مجازی می‌دانستند.
نگاه سیاسی به پدیده‌ای غیرسیاسی توجه به برخوردهای جناحی میان طرفداران برگزیت (BEREXIT) یعنی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا و مخالفان آن اینجا هم قربانی گرفت.
نتایج اقتصادی گسترش ویروس در اروپا
به گفته جک اوینگ تحلیلگر اقتصادی، این ویروس در عرصه اقتصاد نیز قربانیانی داشته است و احتمالاً نتایج بزرگتری خواهد داشت. کشورهایی که به توریسم، اقتصادهای کوچک و زنجیرۀ تأمین وابسته هستند بیشترین لطمه را از اپیدمی کرونا در اروپا دیدند. ایتالیا و یونان کشورهایی هستند که بسیار به صنعت توریسم وابسته‌اند و هم‌اکنون نیز از بدهی‌های سنگین به اتحادیه اروپا در رنج‌اند. همین سیاست‌های ریاضت اقتصادی بوده است که بیشترین صدمه را به سیستم نظام بهداشت و درمان ایتالیا زد و آن کشور را مستعد اپیدمی کرونا کرد.
به صورت کلی همه کشورهایی که بیشترین تعداد شرکت‌های کوچک مقیاس و افراد خویش فرما را دارند بیشترین صدمه را از ویروس کرونا می‌خورند. دلیل آن نیز کمبود اندوخته مالی برای مبارزه با مشکلات احتمالی است. ایتالیا و یونان مثال‌هایی هستند اما این وضعیت در مورد هلند نیز مصداق دارد.
به نظر می‌آید سیستم مبتنی بر رقابت اقتصادی در کشورهای آلمان و هلند نیز با مشکلاتی روبرو باشند. نظامی که تا پیش از این نقطه قوت این کشورها به شمار می‌رفت اینک پاشنه آشیل این کشورها است. مثلاً خودروسازی آلمان تحت سیطرۀ خودروهای لوکس قرار دارد. با گسترش ویروس مشخص شد که این صنعت بیش از حد به فروش محصولات خود به چین وابسته است و هم اکنون شاهد تعطیلی بسیاری از کارخانجات خودروسازی در سراسر منطقه هستیم.
مورد ویژه استونی
کشورهایی هم هستند که از قدرت پنهانی برخوردارند. کشورهایی که می‌توانند خدمات خود را به صورت دیجیتالی ارائه دهند و کارمندان به‌صورت دورکار در منزل همان بازدهی را داشته باشند، به‌صورت نسبی انعطاف‌پذیری بیشتری دارند. این موقعیت را کشور استونی دارد. کشور کوچکی در شمال شرقی اروپا، جداشده از اتحاد جماهیر شوروی که از طریق مرزهای آبی به فنلاند می‌رسد. مرکز این کشور، تالین زندگی دیجیتالی پرشوری دارد و استارت‌آپ‌های زیادی در آن کار خود را آغاز کرده‌اند.
این کشور 1.3 میلیون نفری یکی از پویاترین اقتصادهای منطقه اروپا را دارد. با رشد اقتصادی 4 درصد بود بیکاری در استونی کمتر از 5 درصد است. بدهی‌های دولتی این کشور قابل اغماض است که محرک‌های مالی کافی را در اختیار مردم کشور قرار می‌دهد.
استونی یکی از هوشیارترین کشورها در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های به روز است. این رویکرد مردم مزیت‌های زیادی را در اختیار اقتصاد آن قرار می‌دهد. مثلاً آنها همیشه آنلاین هستند و نرم‌افزارهایی مانند اسکایپ در تالین نوشته شده است. نرم‌افزارها و اپلیکیشن‌های جهانی دیگری مانند تاکسی جهانی اوبر (Uber)، و بولت (Bolt) نیز حاصل دست برنامه‌نویسان اهل تالین است.
با اینحال با گسترش ویرس استونیایی‌ها باید مراقب کسانی باشند که در رشد اقتصادی نقشی نداشتند. نزدیک به یک پنجم جمعیت این کشور در فقر به سر می‌برند.
آلمان: کشوری با زیرساخت‌های قدرتمند
ساختار مالی قدرتمند و نرخ پایین بیکاری در کنار امنیت اجتماعی بسیار بالا آلمان را به یکی از مقاصد اصلی مهاجرت تبدیل کرده است. این کشور بیش از هر کشور اروپایی دیگری تخت بیمارستانی بر حسب جمعیت دارد. یکی از دلایل موفق بودن نظام درمانی این کشور وجود زیرساخت‌های بیمارستانی خوب در این کشور است.
با این همه آلمان از آن رشد اقتصادی قبلی برخوردار نیست. در شرایط گسترش ویروس کرونا صنعت خودرو در این کشور و سیستم زنجیره و تامین برای این کشور مشکلاتی را ایجاد کرده است. مضاف بر اینکه شما نمی‌توانید برای خط تولید شرکتی مانند مرسدس بنز از منزل کار کنید. تعطیل شدن برخی از کارخانجات شرکت‌های بزرگی مانند فولکس‌واگن و دایملر زنجیره‌ای از واکنش‌ها را در میان تولیدکنندگان رقم‌خواهد زد و موجب بیکاری گسترده خواهد شد.
ایتالیا: کشوری که هنوز بازنگشته بود
ایتالیا یکی از کشورهای جی هشت در عین حال یکی از آسیب‌پذیرترین کشورها در برابر اپیدمی کرونا ویروس است. توریسم بخش اصلی اقتصاد ایتالیا را تشکیل می‌دهد و بیشتر آنها شرکت‌های کوچک هستند.
میزان بالای بدهی دولتی برابر 137 درصد تولید خالص ملی، مانع از این شده است که دولت به کسب‌وکارهای کوچک کمک کند.
ایتالیا حتی قبل از اینکه با اپیدمی کرونا روبرو شود با رکود اقتصادی دست در گریبان بود. خروجی اقتصادی این کشور هنوز حتی از رکود جهانی این کشور در سال 2009 کمتر است. با اینکه مردم کشور در میان سلامت‌ترین، مردم جهان هستند اما کمبود شدید امکانات در عرصه سلامت و بهداشت با شروع اپیدمی محرز بود. حتی کیفیت ارتباطات اینترنتی در این کشور بسیار پایین است.
هلند: کشور شرکت‌های بزرگ
هلند مرکز بسیاری از شرکت‌های بزرگ است. بسیاری از مشاوران مالی و حسابداران و حسابرسان نخبه در این کشور کار می‌کنند. این شرایط را هلند مرهون نظام مالیاتی مناسب است. درصدی از کارمندان در این کشور به دلیل شرایط کاری می‌توانند از منزل به صورت دورکاری وظایف خود را انجام دهند. درواقع آنها قبلاً هم دورکار بودند. نزدیک به 14 درصد هلندی‌ها دورکار هستند.
در عین حال هلند مرکز بسیاری از شرکت‌های کوچک است که از گسترش ویروس کرونا ضربه خوردند. سیستم هوایی قدرتمند این کشور نیز از این مسئله صدمه زیادی دید. فرودگاه آمستردام یکی از بزرگتری فرودگاه‌های اروپا است که 90 درصد پروازهای آن به دلیل شرایط ویژه این روزها کاهش یافت.
یونان: هجوم کرونا در آستانه بهبود اقتصادی
بعد از سال‌ها سیاست ریاضت اقتصادی رکود اقتصادی، وقتی یونان 28 درصد بیکاری را تجربه می‌کرد و یک چهارم اقتصاد آن کوچک شده بود؛ تازه نشانه‌هایی از بهبود در اقتصاد این کشور پدیدار گشت که ویروس کرونا به اروپا هجوم آورد.
اکنون بیکاری به 16.5 درصد رسیده است و سرمایه‌گذاران در حال خرید بدهی‌های یونان هستند. اما هیچ کشوری در منطقه اروپا به اندازه یونان به توریسم وابسته نیست و یونان کشوری کسب‌وکارهای کوچک است. یونان منابع زیادی برای گذراندن این دوران سخت ندارد.
یکی از نکات تعجب‌برانگیز یونان مازاد بودجه آن است. به نظر می‌رسد سال‌ها کاهش از هزینه‌های اضافی و 10 سال فداکاری جای دوری نرفته است.
اسپانیا: کشوری با سیستم درمانی ویران
کشوری با رشد اقتصادی بالا در سال گذشته که البته بدهی دولتی بالایی نیز داشت. این کشور نیز با 14 درصد بیکاری یکی از بالاترین نرخ‌های بیکاری را دارد. وابستگی به توریسم و صنایع خودرو مشکلات دیگری این کشور است. کاخانه‌های رنو، فورد و فولکس واگن در این کشور شعبه دارند و همه در روزهای گذشته بسته شدند. سیستم درمانی اسپانیا از از ایتالیا نیز کمتر تخت بیمارستانی دارد.
فرانسه: وقتی دخالت دولت جواب می‌دهد
برخی گمان می‌کنند فرانسه نیز به مانند همسایه‌هایش ضربه‌پذیر است. تولید در فرانسه به اندازه آلمان اهمیت ندارد و میزان شرکت‌های کوچک و خویش‌فرمایی کوچکتر از ایتالیا و هلند است. بسیاری از فرانسوی‌ها برای شرکت‌های بزرگ کار می‌کنند و این به معنای توان بالاتر برای مقابله با شرایط وخیم مالی است.
جای تعجب است که توریسم بخش کوچکی از اقتصاد فرانسه را تشکیل می‌دهد. حتی در پاریس مردم و توریست‌ها ترجیح می‌دهند کمتر از خدمات گران قیمت توریستی استفاده کنند.
تمایل دولت برای دخالت در امور دولت‌ها در اینجا می‌تواند مزیت باشد. رهبران سیاسی همیشه مخالف فرانسه در این مورد همگی برای دفاع در برابر ویروس کرونا با یکدیگر متحد شده‌اند. و دست آخر اینکه فرانسه از خدمات اینترنتی و ارتباطی بسیار پرسرعتی بهره‌مند است.
تهیه و تلخیص: واحد رسانه‌ای صرافی رادین
