عوامل عمده موثر بر بازار ارز
هنگام تحلیل شرایط اقتصاد داخلی، مقایسه نرخ ارز داخلی و بین‌المللی یکی از سرفصل‌های اصلی است. همچنین در بحران‌های سیاسی اولین نشانه‌های خود را در افزایش نرخ ارز پدیدار می‌کنند. به عبارتی نرخ ارز محک ارزیابی توان کشور در رقابت‌های بین‌المللی و بازارهای اقتصادی است.
بیشتر بخوانید:
اصلاحات ساختاری در دستور کار نظام اقتصادی
سامانه نیمایی چیست و چه مزایایی دارد؟
ارز ملی شاخص چیست؟
اما منظور ما از نرخ ارز چیست؟ درواقع این نرخ نسبتی از قیمت پول بین‌المللی به ملی را نشان می‌دهد. ارز ملی نماینده اقتصاد کشور است. وقتی می‌بینیم ارز کشوری از ثبات برخوردار است نشانه خوبی است که اقتصاد آن کشور محیط خوبی برای سرمایه‌گذاری است. بنابراین ارز شاخص مهمی است که میزان رقابت‌های جهانی و شرایط داخلی کشور را به خوبی نشان می‌دهد. وقتی می‌بینیم ارز کشوری در طول زمان کوتاه نوسان شدیدی دارد نتیجه بلافصل ما این است که با اقتصاد بی‌ثباتی روبرو هستیم.
البته باید در اینجا گفت که ارزش تمامی ارزهای دنیا قاعدتاً در طول زمان کاهش می‌یابد. دلیل آن نیز این است که در همه کشورها به حکم اقتصاد پویا و فعال اندکی تورم وجود دارد. مثلاً ارزش دلار آمریکا از سال 2005 تا کنون 37 درصد کاهش یافته است؛ چراکه در این کشور به صورت متوسط سالانه 3 تا 5 درصد تورم وجود داشته. تنها کشوری که با تورم منفی روبرو است ژاپن است و تمام تلاش این کشور این است که این روند را معکوس کند.
جز این منفعت کلان در شناخت عوامل و فاکتورهای تأثیرگذار در بازار ارز باید به نفعت خردی نیز اشاره کرد به برای برخی بازیگران اقتصادی خواهد داشت. دانش بنیادی در زمینه بازار ارزهای بین‌المللی ابزاری طلایی در دست فعالان اقتصادی برای پیش‌بینی آینده بورس‌های بین‌المللی و تحلیل‌های اقتصادی خواهد بود.
عوامل چهارگانه موثر بر بازار ارز
روی هم رفته چهار عامل عمده در بازار ارز و ارزش هر ارز ملی تأثیرگذار هستند که عبارتند از میزان نقدینگی، بازرهای موازی، تراز تجاری و شاخص قیمت مصرف کننده.
1. نقدینگی:
نقدینگی به مجموعه پول و شبه پول سپرده شده گفته می‌شود. پول به صورت اسکناس و مسکوکات در دست افراد است و شبه پول به صورت سپرده در نزد بانک‌ها قرار دارد. این نقدینگی‌ها شامل موارد زیر است:
- سپرده‌های بخش غیردولتی نزد بانک‌ها؛
- اسکناس و مسکوکات در دست افراد؛
- سپرده‌های سرمایه‌گذاری مدت‌دار؛
- سپرده‌های قرض الحسنه پس انداز؛
- سپرده‌های متفرقه.
نقدینگی از دو مسیر یکی پایه پولی بانک مرکزی (پولی که بانک مرکزی به بازار تزریق می‌کند) و دیگری گردش پول در جامعه افزایش می‌یابد. رشد کنترل نشده نقدینگی با ورود به بازارهای دارایی مثل ارز، طلا سبب افزایش قیمت به دلیل افزایش بی‌رویه تقاضا و افزایش نرخ تورم می‌شود.
2. بازارهای موازی:
بازارهایی که با داشتن مولفه‌های تاثیرگذار مشترک می‌توانند باعث رکود، رونق یا تثبیت دیگری شوند. هر کدام از بازارهای ارز، طلا، مسکن و سهام می‌تواند با جذب نقدینگی در بازدهی کوتاه مدت و بلند مدت بر بازار دیگر اثرگذار باشد. در حال حاضر رشد شاخص کل بورس در طی ماه‌های اخیر خبر از افزایش حجم پول و نقدینگی در بازار سرمایه را می‌دهد که می‌تواند در کوتاه مدت بر بازار ارز و کاهش تقاضای آن اثر گذارد.
3. تراز تجاری:
تمامی بسترهای تجاری یا خرید و فروش بر پایه عرضه و تقاضا بنا نهاده شده است. واردات در سوی تقاضا و صادرات در حوزه عرضه قرار می‌گیرد. اگر در کشوری صادرات نسبت به واردات افزایش یابد، مازاد تجاری یا تراز تجاری مثبت داریم. در این حالت ارزش پولی بهبود می‌یابد و نرخ تورم کمتر می شود. اثر این صادرات در بازار ارز منجر به فراوانی ارز، کاهش نرخ ارز و تثبیت بازار آن خواهد شد.
4. شاخص قیمت مصرف کننده یا CPI
شاخص قیمت مصرف‌کننده نشان‌دهنده هزینه‌ای است که افراد جامعه برای در اختیار داشتن کالاها و خدمات می‌پردازند .
افزایش شاخص قیمت مصرف‌کننده دو نوع اثر به صورت کوتاه مدت و بلندمدت ایجاد می‌کند. اثر کوتاه مدت می‌تواند باعث افزایش نرخ تورم و کاهش قدرت خرید مردم شود و در بلند مدت با ارزان شدن نسبی ارز در مقابل قیمت‌های کالاها و خدمات، سبب افزایش تقاضا و رشد قیمت ارز می‌شود.
فاکتورهای تأثیرگذاری دیگری مانند فعل و انفعالات سیاسی، عملکرد بازارساز، محدودیت‌های اعمال شده توسط بانک مرکزی در خرید و فروش بازار ارز و .... می توانند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم بر نرخ ارز تاثیر گذارند.
تهیه و تولید: تحقیق و توسعه صرافی رادین
